Chciwość jako dysfunkcyjny psychologicznie sposób wypierania, zakłamywania i wypaczania potrzeb
Celem niniejszego eseju jest przyglądnięcie się wybranym psychologicznym aspektom chciwości, w szczególności powiązaniu jej z ze sferą potrzeb człowieka. Chciwość niejedno ma oblicze, można ją rozpatrywać w kategoriach dobra i zła, ale też psychologia dostrzega jej inne aspekty. W tym opracowaniu chciwość została zdefiniowana jako rodzaj mechanizmu obronnego, narzędzia kompensacyjnego będącego na wyposażeniu psychicznym osoby próbującej zaspokoić swe potrzeby w sytuacji chronicznej frustracji, zadawnionych urazów i źle rozwiązanych konfliktów wczesnodziecięcych. Jest ona też rysem osobowości zaburzonej. Te aspekty chciwości zostały tu opisane w odwołaniu do psychoanalitycznej koncepcji zależności wczesnodziecięcej Melanii Klein. Zarysowano też związek chciwości ze stratą (obawą utraty), zazdrością, złością oraz frustracją potrzeb. W szczególności, snop uwagi został skierowany w pole rozróżnienia między „zdrową” – godziwą, dojrzałą, realistyczną, czy też realizowaną z poziomu „dorosłego” realizacją potrzeb, a wariantem chciwym „regresyjnym” – zaburzonym. Poruszony został tu również wątek rozwojowy człowieka, gdyż chciwość posiada wiele paraleli z rozwojem osobowości człowieka. Rozwój można postrzegać w kategoriach pielęgnacji pozytywnej chciwości (choć można tu znaleźć alternatywny, mniej pejoratywny termin, np. pasja w samorealizacji) jak też wyzwalania się od jej oblicza dysfunkcyjnego poprzez pracę nad sobą skutkującą przyrostem samoświadomości. Jako że chciwość jest „zakorzeniona w potrzebach”, wyrasta z nich, podjęto tutaj analizę tego związku. Innymi słowy poddano obserwacji procesy , które sprawiają, że owoc (chciwość) powstaje z ziarna (potrzeb), choć już tym ziarnem nie jest. Równocześnie chciwość ukazano poprzez specyficzne jej ekspresje: narcyzm, promiskuityzm, pracoholizm i perfekcjonizm.